Jedną ze zmian jest inne podejście do sprawdzania i zatwierdzania przez JST tego kluczowego dokumentu. Gdy stosujemy bon organizacyjny analiza arkusza jest znacznie prostsza niż wtedy gdy stosujemy tradycyjne metody, jednak wymaga innego podejścia. O tym, jak szybko i skutecznie sprawdzić arkusz organizacyjny szkoły w wypadku standaryzacji zatrudnienia, napiszę w tym artykule.
Ponieważ prawidłowo wdrożona standaryzacja zatrudnienia nauczycieli oraz pracowników administracji i obsługi w każdej ze szkół jednoznacznie określa liczby należnych etatów, wydawać by się mogło, że wystarczy sprawdzić, czy przekazany do organu prowadzącego arkusz mieści się w wyliczonych limitach etatów. Jeśli do tego celu JST używa programu Arkusz firmy VULCAN, sprawdzenie takie jest błyskawiczne i polega na kontroli tego, czy faktyczne liczby etatów (osobno nauczycieli oraz pozostałych pracowników) podlegających standaryzacji nie są większe niż należne szkole limity. Taka kontrola jest niezbędna, jednak niewystarczająca, bowiem zmieszczenie się w limitach może być tylko pozorne. Co należy sprawdzić aby mieć pewność, że arkusz jest poprawny?
Zajęcia i etaty poza limitami
Po pierwsze pamiętajmy, że standardy opisują wyłącznie sytuacje typowe. Wszystkie inne zajęcia i etaty, znajdują się poza limitami. I należy je skontrolować w tradycyjny sposób. Czyli np. sprawdzić poprawność opisania w arkuszu zniżek godzin, nauczań indywidualnych, zajęć rewalidacyjnych (w przypadku nauczycieli), etatów związanych z kuchnią, opiekunów w trakcie przejścia przez jezdnię (w przypadku administracji i obsługi) itd.
Po drugie kontrolujemy, czy w sprawdzanym arkuszu poza limitami nie znalazły się przydziały i etaty które są typowe (znajdują się w standardzie). Jeśli np. szkoła umieściła część godzin pedagoga poza limitem, to w praktyce oznacza to, że jednostka ta nie spełnia wyznaczonych standardów.
Przypisanie do właściwych składowych zespołów
Należy także sprawdzić, czy oddziały i przydziały nauczycielskie zostały przypisane do właściwych składowych zespołów i innych złożonych placówek (np. SP z oddziałami przedszkolnymi). Takie niewłaściwe przypisanie może spowodować z jednej strony niewłaściwe naliczenie należnych limitów, a z drugiej niepoprawną informację o liczbach wykorzystanych etatów. Na przykład przypisanie oddziału do złej składowej powoduje wykorzystanie do obliczeń złych parametrów. Taka pomyłka może zadziałać zarówno na korzyść jak i niekorzyść szkoły, w zależności od tego czy poprawne parametry są mniejsze czy większe od tych, które zostały wykorzystane do obliczeń. Z kolei np. przypisanie w szkole podstawowej przydziałów związanych ze świetlicą do oddziałów przedszkolnych spowoduje zaniżenie liczby wykorzystanych etatów nauczycielskich w szkole, a co za tym idzie nieprawdziwą informację o spełnianiu przez tą jednostkę wyznaczonych standardów.
Realistyczne planowanie liczb oddziałów i uczniów
Kolejny wskazany krok kontroli związany jest z faktem, że w bonie organizacyjnym liczba należnych szkole etatów nauczycielskich zależy od liczby uczniów. W praktyce oznacza to, że każdy uczeń przynosi ze sobą do szkoły dokładnie wyliczoną liczbę godzin nauczycielskich. A skoro tak jest, to każda zmiana liczby uczniów natychmiast przekłada się na bilans etatów. Musimy więc skontrolować, czy w arkuszu znajdują się realistycznie zaplanowane liczby oddziałów, a w nich sensowne liczby uczniów. W przypadku arkusza majowego, który jest wyłącznie planem pokazującym, jak placówka chce być zorganizowana, zdecydowanie najrozsądniejszym założeniem jest przyjęcie wariantu pesymistycznego. Pesymistycznego, czyli takiego który zakłada, że otworzymy minimalną liczbę nowych oddziałów, precyzyjnie powiązaną z liczbą przewidywanych uczniów. Pozwoli to na uniknięcie problemów związanych z wrześniowymi aneksami (jeśli w takim aneksie będzie mniejsza liczba uczniów niż w projekcie majowym, to i liczba należnych etatów nauczycielskich również będzie mniejsza). A problemy tego typu, jeśli już się w aneksie wrześniowym pojawią, są bardzo trudne do usunięcia.
Etaty administracji i obsługi
W przypadku etatów administracji i obsługi, jeśli do wyznaczenia liczby należnych etatów używane są powierzchnie do sprzątania i działki, to sprawdzeniu podlegają także te wartości. Np. zwiększenie powierzchni do sprzątania natychmiast powoduje zwiększenie limitu należnych etatów. I w zależności od skali błędu przy określeniu tej powierzchni może to być wzrost bardzo duży, nawet kilkuetatowy.
Etaty nauczycielskie w małych szkołach podstawowych
Ostatni element kontroli dotyczy małych szkół podstawowych. W ich przypadku liczby należnych w limicie etatów nauczycielskich związane są często nie tylko z liczbą uczniów, ale także z liczbą oddziałów. W małej szkole podstawowej dla każdego oddziału jednostka otrzymuje w standardzie tyle godzin, ile wynika z ramowego planu nauczania. W efekcie, jeśli zachodzi konieczność wynikających z przepisów prawa oświatowego podziałów na grupy, to wszystkie godziny takich podziałów oprócz grupy pierwszej, powinny znaleźć się poza limitem. Nieuwzględnienie takich sytuacji wyraźnie ogranicza możliwości organizacyjne tych szkół.
Dopiero po wykonaniu opisanych kroków można we właściwy sposób ocenić, czy arkusz analizowanej jednostki rzeczywiście mieści się w standardach zatrudnienia. Jeśli się nie mieści, to naturalnym ruchem jest zwrócenie go do poprawy. Zatwierdzenie poprawionego arkusza powinno nastąpić po ponownej kontroli i stwierdzeniu, że wszystkie uwagi organu prowadzącego zostały przez szkołę uwzględnione.
Szukasz wsparcia doradczego w zakresie zarządzania oświatą w swoim samorządzie?
Eksperci działu doradztwa firmy VULCAN pozostają do dyspozycji. Kontakt:
Jan Zięba – kierownik Działu Doradztwa, tel. 692 899 193 e-mail: Jan.Zieba@vulcan.edu.pl
Barbara Kołcio – ekspert oświatowy, tel. 692 456 744 e-mail: Barbara.Kolcio@vulcan.edu.pl